İnsan, Rabbimizin yeryüzüne halife olarak gönderdiği bir varlıktır. Ona verilen akıl, dil ve düşünce nimetleri sayesinde insan, diğer canlılardan ayrılmıştır. Kur’ân-ı Kerîm’de Yüce Allah şöyle buyurur:
> “Ey insanlar! Biz sizi bir erkekle bir dişiden yarattık. Sizi milletlere ve kabilelere ayırdık ki birbirinizi tanıyasınız...”
(Hucurât, 49/13)
Bu ayet, dillerin ve kültürlerin bir zenginlik olduğunu ortaya koyar. Farklı dilleri öğrenmek ve bu dillerde kitap okumak, sadece kültürel değil; aynı zamanda zihinsel, ruhsal ve manevi faydalar da sağlar.
---
1. Zihinsel Sağlık Açısından
Allah insana muazzam bir hafıza ve öğrenme kabiliyeti vermiştir. Yeni dillerde kitap okumak, beynin unutkanlığa karşı direncini artırır. Araştırmalar, birden fazla dil bilen kişilerin Alzheimer ve demans gibi hastalıklara karşı daha dayanıklı olduğunu göstermektedir. Bu, insanın “ilimle meşgul olmasının” bedenine dahi şifa olduğunu ortaya koyar. Peygamber Efendimiz (sav) buyurmuştur:
> “İlim öğrenmek her Müslümana farzdır.”
(İbn Mâce, Mukaddime, 17)
İlim öğrenmenin yollarından biri de farklı dillerde yazılmış eserleri okumaktır.
---
2. Ruhsal Huzur ve Stresin Azalması
Kitap okumak başlı başına bir zikir gibidir; insanı gündelik kaygılardan uzaklaştırır. Farklı dillerden kitap okumak ise zihnin daha çok odaklanmasını sağlayarak kalbi rahatlatır. Kur’ân, ilmin ve tefekkürün ruhu huzura erdireceğini şöyle ifade eder:
> “Kalpler ancak Allah’ın zikriyle huzur bulur.”
(Ra‘d, 13/28)
Zihni çalıştıran, kalbi dinginleştiren her ilim faaliyeti bir tür zikirdir.
---
3. Empati ve Kardeşlik Bilinci
Her dil, Allah’ın ayetlerinden bir ayettir. Nitekim Kur’ân’da:
> “Göklerin ve yerin yaratılışı ile dillerinizin ve renklerinizin farklılığı da O’nun ayetlerindendir.”
(Rûm, 30/22)
Farklı dillerden kitap okuyan kişi, başka milletlerin düşünce dünyasına girer. Bu da insana kardeşlik bilinci kazandırır, önyargıları yıkar ve empatiyi artırır. Böylece Müslüman, ümmetin farklı renklerine daha geniş bir kalple bakar.
---
4. Hafıza ve İdrak Gücü
Farklı dillerde metinleri anlamaya çalışmak, zihni diri tutar. Bu, İslam’ın teşvik ettiği “tefekkür” ibadetinin de bir parçasıdır. Çünkü kişi yeni bir dille okuduğu eserde hem kelimeleri hem de manaları idrak etmeye çalışır. Bu çaba, insanın hem aklını hem kalbini eğitir.
---
5. Manevi Tatmin ve Şükür
Bir başka dilde yazılmış kitabı anlayabilmek, insana büyük bir sevinç ve şükür duygusu verir. Müslüman, bu nimeti kendisine bahşeden Rabbine şükreder. Peygamber Efendimiz (sav) bir duasında şöyle niyaz ederdi:
> “Allah’ım! Bana bilmediğimi öğret, öğrettiklerini de bana faydalı kıl, ilmimi artır.”
(Tirmizî, Deavât, 128)
Farklı dillerden okumak, işte bu duanın bir tecellisi gibidir.
---
Sonuç
Farklı dillerden kitap okumak, sadece kültürel bir kazanç değil, aynı zamanda zihinsel bir güç, ruhsal bir huzur ve manevi bir ibadettir. Kur’ân’ın işaret ettiği dillerin çeşitliliği, Allah’ın kudretinin bir delilidir. Bu çeşitlilikten istifade eden kişi hem dünyada huzur bulur hem de ahirette ilmin bereketinden faydalanır.
---
Dua
اللّٰهُمَّ عَلِّمْنَا مَا يَنْفَعُنَا وَانْفَعْنَا بِمَا عَلَّمْتَنَا وَزِدْنَا عِلْمًا وَفَهْمًا وَحِكْمَةً
“Allah’ım! Bize faydalı olacak ilmi öğret, bize öğrettiklerinle faydalandır, ilmimizi, anlayışımızı ve hikmetimizi artır.”
Ya Rabbi, bizleri farklı dillerin ve kültürlerin zenginliklerinden istifade eden, öğrendiği ilmi hayra ve hakikate kullanan kullarından eyle. Okuduklarımızı idrak etmeyi, idrak ettiklerimizle amel etmeyi ve ilmi imanımıza kuvvet kılmayı nasip eyle. Âmin.
---
Kaynakça
Kur’ân-ı Kerîm, Hucurât 49/13; Rûm 30/22; Ra‘d 13/28.
İbn Mâce, Sünen, Mukaddime, 17.
Tirmizî, Sünen, Deavât, 128.
Gazâlî, İhyâu Ulûmiddîn.
İmam Rabbânî, Mektûbât.
Bialystok, E. (2009). Bilingualism: Consequences for Mind and Brain.
---
Erkan Can Akan
