Malatya'nın Unutulmaz Delileri: Mercedes Kadir'den Azzet Bacı'ya, İzzo'dan Faro'ya
Malatya'nın hafızasında derin izler bırakan deliler Mercedes Kadir, Azzet Bacı, İzzo, Şorikli Yaşar, Gaffar ve diğerleri…
Malatya’nın hafızasında derin izler bırakan deliler; Mercedes Kadir, Azzet Bacı, İzzo, Şorikli Yaşar, Gaffar ve diğerleri… İşte Malatya’nın unutulmaz simaları ve hikâyeleri.
Malatya ve “Deliler” Kültürü
Malatya’da “deli” denilen karakterler hiçbir zaman ötekileştirilmez; aksine sevilir, korunur ve şehrin kimliğinin bir parçası haline gelir. Kimi sokaklarda elinde sopasıyla dolaşır, kimi çarşıda esnafla oturur, kimi de halkın diline pelesenk olan sözleriyle hatırlanır. İşte Malatya’nın hafızasında yaşayan o özel isimler:
1. Mercedes Kadir
Kendisini Mercedes’in direksiyonunda gören ve elindeki sopaya Mercedes arması takan Kadir, trafik kurallarına uyması ve adeta bir şoför gibi davranmasıyla tanındı. Malatya’nın en ünlü delilerinden biri oldu.
2. Azzet Bacı
Trafik ışıklarına ve polise kafa tutmasıyla meşhur olan Azzet Bacı, Malatya’nın en bilinen kadın karakterlerinden biriydi. “Sana nee, gaynanamgile gidiyim” sözüyle hafızalarda kaldı.
3. İzzo
Asıl adı İzzettin olan İzzo, üç etek giysisi ve elindeki deri çantasıyla tanınırdı. Çantasının içi hep merak konusu oldu. Sürekli homurdanarak yürür, kendine has tavırlarıyla dikkat çekerdi.
4. Şorikli Yaşar
Adını akan salyasından (şorik) alan Yaşar, özellikle şans oyunlarına “danışmanlık” etmesiyle bilindi. Malatya’da uğur getirdiğine inanılan isimlerden biriydi.
5. Gaffar
“Di mele hele gıdik” sözüyle özdeyiş haline gelen Gaffar, Malatya’nın en neşeli delilerindendi. Bir kurban bayramı anısıyla halkın diline dolandı.
6. Leblebici Mehmet
Cami cemaatine çıkışmasıyla ünlü olan Leblebici Mehmet, sivri dili ve akıllıca sözleriyle bilindi. “Bu genç hariç hepiniz sahtekârsınız” çıkışı unutulmazlar arasında yer aldı.
7. İbalı
Sümerbank fabrikasında kumaş çalarken yakalanan İbalı, “Hamile misin İbalı?” sorusuna verdiği “Köyneğimin ucuuu” cevabıyla hafızalarda kaldı.
8. Onyedili (Zülküf Dayı)
Elindeki bastonla gezen Onyedili, kendisine seslenilmediğinde küfürleriyle meşhurdu. Malatya sokaklarının sert mizahlı delilerinden biriydi.
9. Haceli
Eski Malatya’da yaşayan iri gövdeli Haceli, özellikle şoförlerin korkulu rüyasıydı. Ona para vermeden geçen sürücü olmazdı. “Sende Haceli şansı var” sözü Malatya’ya miras kaldı.
10. Mısto Dayı
Karizmatik yürüyüşü, bembeyaz sakalı ve attığı naralarıyla bilinen Mısto Dayı, geçmişte memurluk yaptığı söylenen, trajik hayat hikâyesiyle anılan bir sima oldu.
11. Gız Mahmut
“Elindeki sopası ve ‘Ben gızım, gızım’ sözüyle” tanınan Mahmut, şebeklere benzer hareketleriyle dikkat çekerdi. Malatya halkının sempatiyle andığı isimlerden biriydi.
12. Faro
Gerçek adı Faruk olan Faro, kavalıyla Malatya oyun havalarına “Faro Makamı” kazandırdı. Çay bardağından rakı içmesi ve komiserle yaptığı akıllıca diyaloglarla hatırlandı. Ne yazık ki bilinçsiz eğlencelerin kurbanı oldu.
13. Deli Neco
Mercedes Kadir’in abisi olarak bilinen Deli Neco, kardeşi gibi tanınmıştı. Onu Mercedes sopasıyla değil, sokakları yürüyerek arşınlamasıyla görmek mümkündü.
14. Medine
Kadir’in kız kardeşi olan Medine, Malatya’nın akıl sağlığı bozulmuş kadın simalarından biriydi. Azzet Bacı kadar meşhur olmasa da şehrin hatırladığı isimler arasına girdi.
15. Deli Ahmet
Sıska yapısına rağmen gür sesiyle tanınan Ahmet, sürekli arkasına dönüp bakmasıyla hafızalara kazındı. Tedirgin ama neşeli haliyle Malatya’nın renkli karakterlerinden biriydi.
16. Deli Fatih
“Mükemmel sesli” olarak bilinen Deli Fatih, kalabalık içinde yankılanan güçlü sesiyle dikkat çekerdi. Yüzünden eksik etmediği gülümsemesiyle sevilen isimlerden biri oldu.
Malatya Delilerinin Mirası
Bugün Malatya’nın sokaklarında bu isimler yok ama onların hatıraları şiirlerde, fotoğraflarda, anılarda yaşıyor. Malatya halkı için deliler yalnızca birer “farklı” insan değil, şehrin kimliğini oluşturan canlı hafıza parçaları.
-
Malatya delileri
-
Mercedes Kadir
-
Azzet Bacı
-
İzzo
-
Faro
-
Şorikli Yaşar
-
Malatya kültürü
-
Malatyanın unutulmaz isimleri
Bakmadan Geçme
