Bu yazımda sizlerle kısa bir makaleyi paylaşmak istiyorum, yıllardır internet haberciliğini neden savunduğum konusunda anlatmak istediğim tüm detayları belirtmişler. İNTERNET GAZETELERİ İLE KLASİK GAZETELER ARASINDA KARŞILAŞTIRMA Önder Özdemir'e göre yirminci yüzyıl kitle iletişim modelinde iki önemli değişiklik yaşandı. Bunlardan biri, bilgisayarların enformasyonun yayılmasında, işlenmesinde ve çözümlenmesinde bir araç olarak kullanılmasıdır. İkincisi ise, iletişimde zaman ve yer gibi sınırşarı aşacak yeni olanaklar sunan tenolojinin kapasitesinin artırılmasıdır. Yeni teknolojiler aslında okuyucuların habere ulaşma ortamlarında değişiklik yarattı. Enformasyonun izleyici ve okuyuculara ulaştırılmasında en önemli olanak, internet oldu. İnternet sayesinde kullanıcı; içeriği kontrol etme, seçme olanaklarına sahip oldu ve geleneksel tek yönlü iletişim, yerini etkileşimli (interaktif) iletişime bıraktı. Teknolojinin getirdiği yeni buluşlara ve ürünlere uyum sağlama sürecinin hızı giderek artıyor. Murat Yeşildere, radyonun elli milyon kullanıcıya ulaşması için tam 38 yıl geçmesi gerekirken, bu sürenin televizyon için 13 yıla düştüğünü, 50 milyon internet kullanıcısına ulaşılmasının ise sadece 4 yıl aldığını hatırlatıyor. IBS'in Türkiye'deki internet kullacılarına yönelik olarak yaptığı bir araşırmaya göre "sanal gazetecilik" hakkında bilgi sahibi olanların oranı yüzde 82'ye, internette gazete okuyanların oranı yüzde 60'lara ulaşmış durumda. Yine aynı araştırmaya göre sanal gazeteciliğe göre 'prim vermeyip' gereksiz bulan okuyucuların ve hala 'mürekkep korkusu'na özlem duyanların toplamı yüzde 30 Dünya Gazeteler Derneği'nin yaptığı bir araştırma ise, 1999 sonu itibariyle, Batı Avrupa ülkelerinde ulusal yayın yapan bin 321 gazeteden 632 tanesinin sanal ortamda yayına geçtiğini ortaya koyuyor. Bu oran Kuzey Avrupa ülkeleri ve İngiltere'de %80'lere kadar ulaşırken, başta Fransa olmak üzere Akdeniz ülkelerinde yüzde 20'lere kadar düşüyor. Yapılan araştırmalar, haber portallarının her geçen gün ne kadar etkili hale geldiğini gözler önüne seriyor. The Pew Research Center'ın vardığı sonuçlar ise şöyle · Amerikalıların %30'undan fazlası en az haftada bir kez haberleri görmek için internete giriyor. Bu oran 1998'de %20'ydi. · Amerikalıların %15'i günlük haberleri internetten alıyor. · Üniversite mezunlarının %40'ı günlük haberleri öğrenmek için internetten yararlanıyor. Bu oran 1998'de %24'tü. UCLA'in 16 Ağustos 2000'de yayınlanan raporunda internetin, televizyon ve radyodan çok daha önemli bir enformasyon kaynağı olarak kendini kabul ettirdiği açıklandığı. Rapora göre ; internet kullanıcılarının yüzde 55'i, sanal dünyada elde edilen bilgilerin tamamının veya büyük bir kısmının güvenilir ve doğru olduğunu düşünürken, internet kullanmayanların üçte biri, bu fikre katıldı. 20. yüzyılın özellikle son çeyreğinde ortaya çıkan bilgisayar destekli gazete yayıncılığının yanısıra, günümüzde "internet gazeteciliği" olarak adlandırılan elektronik gazetecilik, meslekte önemli anlayış farklılıklarını da beraberinde getirdi. Peki yeni medyada yeni olan ne? En önemli yenilik birebir iletişim. Bir web sayfasına giren kullanıcı ile birebir ilişki kurulabiliyor ve kullanıcıdan anında feedback alınabiliyor. Bunun yanı sıra Web sitenizi barındıran sonucu çalışır konumda olduğu sürece web'deki dükkanınız açıktır. Ziyaretciler gece-gündüz her zaman sitenize girebilir, hatta alış-veriş edebilirler. Haber portallarının ayırdedici özelliklerinden biride anında ve etkileşimli olarak erişebilir olmasıdır. İnternet gazete ve televizyonlar için çok büyük bir tamamlayıcı unsur oldu. Çok büyük ölçekli haberlere, arşivlere, haritalara, video, ses kayıtlarına ve benzeri materyallere ulaşmak internet sayesinde çok kolaylaştı. Gazetecinin rolü değişmeye başladı. " Geleneksel medya" gazetecileri, 'enformasyon denizi'nden yayımlamaya değer bulduğu haberleri ayıklamakla yükümlüdür. Bundan dolayı gazeteci aşırı bir enformasyon bombandırmanıyla karşı karşıyadır. Okuyucular, gazetecinin uygun gördüğü haberleri okumak durumundadırlar. İnternet'le birlikte ortaya çıkan olanaklarda ise okuyucu istediği enformasyonu kendisi seçmektedir. İnternet üzerinde gazete yayımlamanın bir diğer özelliği ise Özdemir'e göre dağıtımdan kaynaklanan zorlukları ortadan kaldırmasıdır. Örneğin Türkiye'de yayınlanan bazı gazeteler yurt dışında yaşayan Türklerin bulunduğu ülkelere kolaylıkla erişemiyorlar. Ama internet üzerinden gazete yayınlandığında, dünyanın herhangi bir bölgesinde internet kullanan ve Türkçe bilen herkes, o gazeteye ulaşabiliyor. İnternet sayesinde haberlerin görsel, yazılı ve ses olarak gazete, radyo ve televizyonun bir bileşimi olarak dünyanın her yerine daha az maliyetlerle ulaşması mümkün oluyor. Bugün bir televizyon yada radyo yayını uydu teknolojisi ile dünyanın her yerine ulaşabiliyor, ancak bunun maliyeti çok yükseklere tırmanıyor. Ayrıca internet medyası çok kolay ve masrafsız olarak güncellenebiliyor. Farkedilen bir imla hatasını anında düzeltebiliyor, bunun için tonlarca kağıdı çöpe atmak gerekmiyor. İnternet üzerinde yer alan haber portallarının bir başka özelliği de, kullanıcıların arama yapmalarına olanak sağlayacak araçlara sahip olmalarıdır. Türkiye'de basılı olarak yayınlanan büyük gazetelerin çoğu, internet üzerinde yer almaktadır. İnternet kullanıcıları, bu gazetelerdeki haberlere, tarih yada anahtar kelimelerle aradıklarında, kolayca erişebiliyorlar. Robert S. Boynton'a göre, haber siteleri konuyu eski medyaya oranla daha kapsamlı ve daha derinlemesine inceliyorlar. Boynton ayrıca, bu sitelerin önemli bir gelir kapısı olduğunun da altını çiziyor. Örneğin Knight Ridder's Real Cities'in, realcities.com adlı sitesi, buna çok iyi bir örnek oluşturuyor. 31 adet günlük gazeteden haber tarayan bu portal kullanıcıya; iş dünyası, eğlence, alışveriş, bedava e-mail, ilan ve arama motoru olanakları sunuyor. Boynton, sözkonusu sitenin 1999 yılında 31.4 milyon $ gelir sağladığını belirtiyor. Boynton'a göre bir başka örnek The New York Times. Bu gazetenin internet üzerindeki sitesini 11.4 milyon kişi herhangi bir ödeme yapmadan kullanıyor. Bu sayı, geçen ayın nisan ayı ile kıyaslandığında % 61.9 artış gösteriyor. Siteyi açmak için okuyucular, kendilerine ait bazı bilgileri veriyorlar. Bu bilgilerden gazete marketing alanında yararlanıyor. Geçen yıl, internet üzerinden New York Times'a kaydolan kişilerin yarısına yakını, ilk verdikleri bilgilerde o güne dek bayiden hiç The New York Times almadıklarını belirtmişler. Ancak tiraj rakamları, 1999'un ilk yarısında aynı gazetenin 12 bin yeni abone kazandığını gösteriyor. Dünyanın en büyük basın-yayın imparatorlarından biri olan ve Kuzey Amerika, Avrupa ve Avustralya'da yayımlanan günlük gazetelerin tirajlarının yüzde 60'ına hükümetten Rupert Murdoch'un basına sevgisi sürmekte "yazılı basın"ın da uzun ömrü olduğuna inanmaktadır. Murdoch'a göre; 21. yüzyılda iletişimde mürekkep ve kağıttan ziyade, ışınlar ve uydular rol oynayacak. Robert Boynton'un söz ettiği MÜREKKEPSİZ GAZETE (inkless paper) kavramı ise, olaya apayrı bir boyut getiriyor. Hearst& Motorola Konsorsiyumu çok önemli bir teknolojiyi geliştiriyorlar. Mavi mürekkeple dolu mikrokapsüller ve beyaz boya çipleri, iki plastik sayfa arasına yerleştirilecekler. Bunlara elektrik akımı verildiğinde, çipler, sayfa üzerine yayılarak kelimeleri oluşturacaklar. Böylece günlük gazete, bilgisayar ya da telefon hattı üzerinden download edilebilecek. Paddy Barwise ve Kathy Hammond'a göre, on line gazetecileri, klasik gazetelerden öne geçiren en önemli neden, kullanıcı kontrolüne izin vermesi, interaktif olması, ayrıca yazının haricinde audio ve video klip olanağı sunmasıdır. İnteraktif olmasının sonucunda tek bir dokunuşla dilediğiniz bir konuyla ilgili her tür bilgiye ulaşabiliyor, yazar ya da editöre mesaj yollayabiliyor, ilanlara yanıt verebiliyor, hatta bilmece bile çözebiliyorsunuz. Ancak berwise ve hammond, online gazeteciliğin önünde bir engel olduğunu ileri sürüyorlar. Ancak daha ufak ve daha uzun süreli battery'ler geliştirildikçe, ekranlar gözü daha az yoracaktır. Sanal gazetecilikten sözederken , konunun elektronik boyutuna da değinmekte yarar var. Murat Yeşildere'ye göre, sanal gazetecilikte gelirler direkt "tiraj"dan kaynaklanmıyor. Web sitelerinin "sık" ziyaret edilmesi, gelirlerin arttırılabilmesi şart olmakla birlikte, bu ziyaretler karşılığında ücret talep etmek pek mümkün değil. Yeşildere bu konudaki istisnaya örnek olarak, Wall Street Journal gazetesini gösteriyor. Bu gazete 2000 yılı ocak ayı itibariyle, yıllık 59 $ ödeyen 375 bin internet abonesine ulaştı. Bu trafiğin bir kaçkat üzerine çıkan sanal gazetelerin çoğu ise, en azından şu an için, "sanal" okurlarından ücret almıyor. Tirajdan gelir elde edemeyen sanal ortamdaki medya organlarının en büyük gelir kaynağını reklamlar oluşturuyor. Örneğin, Procter/Gamble şirketi, televizyona verdiği reklam oranı %40'lara çalışırken, internet ve interaktif TV reklamlarına pastadan ayırdığı payı artırıyor.(26) Forrester Research'ün araştırmasına göre, 2004 yılıyla birlikte geleneksel basına verilen ilanlar haber portallarına kayacak, bundan da basın çok önemli paralar yitirecek. Türkiye'nin arka arkaya yedigi iki büyük krizle gazete, dergi, radyo ve televizyonlarda yüzlerce, kimi rakamlara göre binlerce kisi isten çikarildi.Kimi isten çikarmalar hala sürüyor. Bu gazeteciler bugüne degin habercilik yaptilar. Klasik, kagit üzerine basilan gazete ya da dergi çikardilar. Ya da televizyonlarin ve radyolarin çesitli bölümlerinde çalistilar. Internet ile birlikte "Sanal Medya" diye yeni bir olgu karsimiza geldi. Gazeteciler bugüne degin sanal medyaya, yani web sitelerine biraz uzak kaldilar. Web sitelerinin hazirlanmasi ve yayinlanmasi, gazetecilerin isi olmasi gerekirken bu is bilgisayarcilara kaldi. Isten çikarilan gazeteciler için açilabilecek kapilardan en uygun olanlari, tüm kurum ve sirketlerin basin, tanitim ve halkla iliskiler birimleri. Ayrica girecekleri hemen her kurulusun bir web sitesi var veya yeni yapilacak. Bu nedenle web sitesi yapimini, yönetimini bilmek onlara is bulmalarinda ayri bir avantaj saglayacak. Yani amacimiz, is arayisina girecek gazeteci arkadaslari daha donanimli kilmak. Bunlara ek olarak gazetecilerin kendi haber sitelerini kurmalari, ilginç ve yepyeni medyalar yaratmalari, ya da elektronik ticaret yaparak kendi islerini kurmalari da mümkün olabilecek. Belki de gazeteci arkadaslarimiz kendi sitelerinde dünyanin en çok izlenen medyalarini yapacaklar ya da elektronik ticarette büyük basari ve kazançlara imza atacaklar. Bu kurslarda web sitesi hazirlamanin temel bilgileri verilecek. Arkadaslar kendi çabalari ile uzmanlasacaklar.(27) Bu yazı internet medyasının gazeteciler için neler ifade ettiğini ve gazetecilerin bu alana yönelimlerini ortaya koyan güzel bir örnek.Bu örneğin ardından internet gazetecilerini ve internet gazetecliğini kısaca tanımlamak gerekir.Sanırım bu tanımlamalar klasik basın da çalışan gazeteciler ile sanal gazetecilerin farkını yada benzerliğini ortaya koyacaktır. Çağın teknoloji mucizesi internet, basin sektörüne de damgasini vurdu. Internet sayesinde gazete, dergi, radyo ve televizyon gazeteciliginin yanisira yepyeni bir sektör gelisti: Internet gazeteciligi ya da "sanal gazeteciler"… Klasik basin-yayin organlarinin internet sayfalarinin yanisira internet servis sunucularinin sayfalarinda haber üretiyorlar onlar. Onlari, digerlerinden ayiran hiç bir sey yok aslinda. Sanal gazeteciler, çesitli gazete, televizyon ve dergilerin internet sayfalarinda görev yaparken, bunun yanisira AOL basta olmak üzere çok sayida internet erisimcisinin haber merkezinde görev yapiyorlar. Baslangiçta 3-4 kisiyle kurulan internet haber merkezlerinde gazetecilerin sayisi artik sektörün büyük sirketlerinde 100'lere variyor. Internet gazeteciligi sektöründe aranan gazetecilerin ve verilen ilanlarin sayisi gün geçtikçe artiyor. Bu talebe karsilik arz da gelismeye basliyor ve gazetecilik okullarinda internet gazeteciligi bölümleri açilmaya basliyor. Internet gazeteciligi yapanlarin büyük çogunlugu gazetecilikten gelme. Gazetecilik vasiflari olarak basinin diger kollarinda ne araniyorsa, bunlarin hepsi internet redaksiyonlarinda da gerekiyor. Günlük haber takibi, haberin seçimi, arastirma habercilik, haber-yorumlar, röportajlar, hiz, haber akisina uygun fotograf seçimi ve hatta haber ve fotografin sayfalara yerlestirilmesi internet gazetecilerinin günlük isleri arasinda. Internet gazeteciligini diger basin kollarindaki gazetecilikten ayiran önemli bir unsur oralarda olmayan teknik-multimedya olanaklari. Internet redaktörü, eger gerekli görürse bir haberi sadece fotografla degil, video filmi ya da sesle süsleyebiliyor. Klasik basin organlarindan internet haber merkezlerine transfer edilen kidemli gazetecilerin sayisi gün geçtikçe artiyor. Günlük ya da haftalik gazeteler ile radyo ve televizyonlarda oldugu gibi internet haber merkezinde de haber kaynaklari agirlikli olarak, Reuters, AFP, AP ya da DPA gibi dünyanin önde gelen haber ajanslari. Ama yavas yavas kendi muhabir agini da olusturuyor internet gazeteciligi. Internet gazeteciliginin digerlerine göre belki de en zor yani, haberi mümkün oldugunca kisa tutma zorunlulugu. Internet kullanicilari arasinda yapilan anketler gösteriyor ki, internet redaktörü en fazla 7 paragrafta toparlamak zorunda haberi. Tipki radyo ve televizyon haberciliginde oldugu gibi internette de haberlerin taze olmasi ve hiz, çok önemli. Haberlerin sicagi sicagina alinmasi nedeniyle Amerika Birlesik Devletleri'nde haber ihtiyacini internetten karsilayanlarin orani daha simdiden yüzde 12'ye ulasmis durumda. Diger yandan internet gazetecilerinde oldugu gibi diger basin kollarinda da gazeteciler haber arastirmasinda gittikçe artan biçimde internetten yararlanir hale geldi. Haber yazilacak sahis ya da olay hakkinda bilgi olsun, fotograf olsun, gazeteciler her geçen gün daha yogun biçimde internete basvuruyorlar. E-mail, hayatlarinin bir parçasi haline gelmis durumda İnternettte yayın yapan hemen hemen tüm gazetecilerin ortak düşüncesi internetin özgür ve sansürsüz bir ortam olmasının öneminden bahsettiklerini görüyoruz.Özellikle klasik medyadaki patron yada yazıişleri gibi denetim unsurlarından kaçan kişilerinde internette habercilik yapmaya soyunmaları dikkat çekiyor.Önemli bir kesim ise internetin interaktif yada etkileşimli oluşunun gazeteciler için çok önemli bir unsur olduğunu ve bunun çekiciliğini öne çıkarıyor. Günümüz insanı artık günlük gazeteleri değil; anlık gazeteleri okumayı tercih ediyor. 20. yy'da insanlar, gelişmelerle beraber hızla değişiyor ve ilerliyor. Bir çok insan evde, işyerinde, otobüste,vapurda ve ya sahilde gazetesini eline alıp, keyfine vara vara okumak istese de, internetin dünyamıza girdiği şu günlerde yeni iletişim kaynaklarını kullanmaktan da geri kalmıyor. Günlük gazetelerin sabah okunması insanlara büyük keyif vermektedir. Bir çok insan gazeteyi eline alıp onun kağıt ve mürekkep kokusunu duyarak okumaktan hoşlanıyor ve bundan vazgeçemiyor. Ancak özellikle büyük şehirlerde yaşayanlar yoğun iş temposu ve sıkışıklıktan dolayı sabah kalkıp alelacele iş yerine koşuşturmaktadır. Bu yüzden gazete alıp okumaya fırsat bulamamaktadır. Gazete okumaya fırsat bulamayanların bir kısmı işyerlerindeki bilgisayarlar ve internet sayesinde online gazeteleri okuyarak günlük haberleri öğrenmektedirler. İnternet gazeteleri bazıları tarafından hoş karşılanmasa da avantajları ve üstün nitelikleri sayesinde büyük bir kitle tarafından takip edilmektedir. İnternetin yaygın olarak kullanılmaya başlamasıyla birlikte, bir çok alanda web sitesi açılmıştır. Şu anda milyonlarca kullanıcısı olan sanal ortamda hemen her konuda bilgiye ulaşmak mümkün. Artık bir çok insan merak ettiği bir konu hakkında araştırma yaparken kütüphaneye gitmek yerine internette sörf yapıyor. Bunun yanında birçok insan sabah kalkar kalkmaz veya işyerine varır varmaz e-mail adresine mesaj gelip gelmediğine bakıyor, favori sitelerine ve on-line gazetelere göz atıyor. Hızlı olmasından dolayı günlük gazeteleri kısa bir süre içerisinde tarayabiliyor, son dakika haberlere göz atabiliyor. İnternet gazetelerinin, günlük gazetelere göre çok büyük avantajları vardır. En son haberler, TV bültenlerinden bile önce İnternet gazetelerinde yer alıyor. Habere hızlı ulaşım insanları İnternet gazetelerine çekiyor. Apo'nun yakalanışı, Adapazarı depremi ve buna benzer bir çok haber, İnternet gazetelerin de anında on-line olarak yayınlanıyor. Günlük gazeteler bu haberleri ancak ertesi günkü baskıda verebiliyor. On-line gazeteler birçok kolaylık getiriyor. İnternet gazeteleri okuyucudan hiçbir ücret talep etmiyor. İnternet gazetelerini okuyan okuyucular sitenin arşivine girerek istedikleri tarihli istedikleri haberi okuyabiliyorlar. Böylece normal gazetelerin 24 saatlik ömrü İnternet gazetelerinde farklı bir hal alıyor. İnternet'te gazetecilik zamandan bağımsız bir biçimde ilerliyor.İnternet gazeteciliğinin bir diğer avantajı ise sadece ilgi duyulan haberlerin ve konuların hemen bulunabilmesi kolaylığıdır. Örneğin RTÜK yasaklarına ilişkin haberlerle ilgileniyorsak arama motorları sayesinde o gün veya daha önce bu konuyla ilgili çıkan haberleri, yazıları bulabiliriz. Sadece Galatasaray ile ilgili spor haberleri okumak istiyorsak bir arama motoruna yada bir online gazetenin arşiv tarama motoruna Galatasaray yazarak bu takımla ilgili güncel ve eski haberlere ulaşabiliriz Gazeteler dayanıksız ürün olma özelliği taşıdığından en fazla 24 saat içerisinde tüketilmektedir. İnternet gazeteleri ise kolay arşivlenebilme özelliği ile ön plana çıkmaktadır. Herhangi bir okur ilgi duyduğu konular hakkındaki yazıları ve haber metinlerini gazetelerden kupür keserek arşivlediği zaman bir süre sonra elinde çok fazla yer kaplayan kupür yığını oluşacaktır. Fakat internet üzerinden ilgi duyduğu konuları arşivlemek isteyen bir okur yüzlerce, binlerce haber metnini, köşe yazısını, fotoğrafı, v.s sabit disk üzerinde çok küçük bir alanda saklayabilir. Ayrıca disket, CD gibi taşınabilir diskler üzerinde ömür boyu garantili bir şekilde saklayabilir. Bu yüzden arşivleme kolaylığı internet gazetesini üstün kılmaktadır. İnternet gazeteleri okur yazar arasındaki etkileşimi ve iletişimi güçlendirerek ön plana çıkmaktadır. Okurlar istedikleri yazara e-mail göndererek veya onunla chat yaparak düşüncelerini yazara aktarabiliyor. İnternet gazetelerine ulaşmak için bilgisayar ve İnternet erişimiolması yetiyor. Ama günlük gazeteler ulaşmak hem zahmetli hem de ücretli.İnsanlar evde, işyerinde bilgisayarlarının modemi aracılığı ile, telefon hattıyla internete bağlanıp İnternet gazetelerine kolayca ulaşabiliyorlar.Artık bütün büyük gazetelerin, hatta tirajı düşük bir çok gazetenin internette siteleri var. Gazete sahipleri bu yeni teknolojiyi fark ederek burada da fikirlerini okuyucuya ulaştırma yolunu bulmuşlar. İnternet gazetelerinin günlük gazetelere göre bir çok avantajı bulunuyor. Hızlı olması, ucuz ve kolay olması, kalıcı olması, interaktif iletişim olanağı (okur yazar arası), güvenilir bir tiraja sahip olması gibi. İnternet gazeteleri aynı zamanda bilgisayar ortamında herkese aynı derecede eşitlik sağlıyor.İnternette büyük haber ajanslarının ve yayın kuruluşlarının dışında kişisel ve yerel yayıncılıkta yapılmaktadır. Bu açıdan bakıldığında tekelciliğin önlendiği, yayıncılıkta fırsat eşitliğinin sağlandığı görülür. Medya holdinglerinin, siyasi ve ekonomik olarak çok büyük güç olması ve basında tekelleşmeyi hızlandırması yadsınamaz bir gerçektir. Bu holdinglerden bağımsız olarak basılı bir günlük gazete çıkarmak neredeyse imkansızdır. Ama sanal ortamda isteyen herkes online bir gazete çıkarabilir. Günümüz koşullarında yalnız büyük gazeteler değil; özel kimliklerde internette gazete yayınlama şansını yakalıyorlar. Yapılması gereken sadece bu iletişim tekniğinin nasıl kullanılacağını iyi bilmek. Her yerde hız kavramıyla karşılaştığımız günümüzde gazetecilikte de hız İnternet sayesinde artıyor. İnternet gazeteciliği hem okur açısından hem de yayın kuruluşu açısından üstün niteliklere sahiptir. İşletme açısından bakıldığında online yayıncılık yapmak için büyük bir sermayeye ve altyapıya gerek yoktur. Güçlü bir bilgisayar sistemi ve iyi bir yazı işleri kadrosuyla dünyanın her köşesine online yayın yapılabilir. Siteye yerleştirilen elektronik sayaç sayesinde yapılan yayının kaç kişi tarafından okunduğu kolayca tespit edilebilir. Böylece kesin tiraj sonuçları hemen anında öğrenilir. Bunun yanı sıra hangi haberin daha çok okunduğu, hangi yazarın daha çok takip edildiği, reklamlara kaç kişinin net olarak baktığı belirlenebilir. Bunun için hosting firmasının kontrol paneline girmek yeterlidir. Ayrıca İnternet gazetesinde okuyucu profilini tespit etmek ve kamuoyu araştırması yapmak çok kolaydır. Siteye yerleştirilen mesaj panosu sayesinde okurların eleştirileri, istekleri, düşünceleri v.b konular öğrenilebilir.. Yine aynı şekilde herhangi bir konuda kamuoyu araştırması yapmak için anket düzenlemek, politika ya da sosyal içerikli forum düzenlemek mümkün olmaktadır. İnternet gazeteleri sayesinde okurlar, yazarlar hakkındaki düşüncelerini ve eleştirilerini e-mail göndererek ya da sitede bulunan mesaj panosu aracılığı ile yazara iletebiliyor. İnternet yayıncılığının diğer bir avantajı hızlı olmasıdır.Bilgisayarda yazılmış bir haber metni en fazla 100 kb gibi bir değer içerdiğinden metnin hazırlanmasından sonra 10-15 saniye içerisinde upload edilerek online olarak sitede yerini almaktadır. İnternet yayıncılığı yapanlar 24 saat çalıştıkları için gece yarısı meydana gelen bir olay bile hemen haber yapılarak sitedeki yerini almaktadır. Bu yüzden okuyucu sabah çıkacak gazeteyi beklemeden hemen bilgi sahibi olmaktadır. Ayrıca okurlar online haber okumak için yayın kuruluşuna ücret ödememektedir. Oysa günlük gazete alanların çoğu haberdar olmak için değil promosyondan yararlanmak için ücret ödüyor. İnternet gazeteleri, basılı gazeteler gibi çelik tencere, tabak çanak pazarlamadan gerçek işlevinde çalışıyor. Doğru, hızlı, tarafsız haber anlayışıyla okuyucusuyla buluşuyor. Internet'in kamusal alanda giderek daha fazla hissedilen agirligi, bu yeni iletisim ortaminin teknolojik boyutu yaninda politik ve kültürel etkilerini de beraberinde getiriyor. Teknolojik tanimlamalarimizi, faydacilik anlayisimizi ve telif haklari üzerine düsüncelerimizi degistiren Internet, bir yandan demokratik açilimlarimizi genisletirken diger yandan da yarattigi enformatik anarsi ile yalan, söylenti ve dedikodunun mesrulastigi bir alani temsil ediyor. Internet üzerinden bize ulasan enformasyon seçeneklerinin çogalmasi ve özellikle sanal ortamda habercilik yapmaya çalisan sitelerin sayisindaki artis, dogru/temiz bilgi ile yanlis/kirletilmis bilgi arasinda gidip gelen süpheciligimizde de kaymalara neden oluyor. Dogru olma olasiligi var/yok olan söylentilerin bir tusa basarak dolasima giriyor olusu, günümüz habercilik pratiginde zaten varolan kaotik yapiyi biraz daha çarpiklastiriyor. "Simdilik" herkesin her istedigini, herhangi bir editoryal denetimden geçmeden ve meslek standardi gözetmeksizin yayinlayabildigi bir gazetecilik ortaminda, Net-öncesi medyalarin güvenilirlik ugruna kazanmaya çalistigi kaleler birer birer düsüyor, sanal ortamdan üzerimize dogrulugu kanitlanmamis şizofrenik bilgiler yagiyor. Habercilik yapalim derken, siteler arasi pornografik savas baslatan kimi web editörleri de bu sizofrenik ortami bilerek veya bilmeyerek kroniklestiriyorlar ve alternatif olarak çiktiklari eski medyalari aratir hale geliyorlar. Böyle "söyleniyor", "söylenmemis" bir seydir. Geçtiğimiz aylarda iki Internet sitesi haberturk.com ve raptiye.com arasinda yasanan birbirine "kara çalma" yarisi bu baglamda degerlendirilebilir. Siteler arasi rekabetin belirledigi siniri çoktan asmis olan bu tartismada, her iki tarafin da habercilik ve telif haklarina bakisi birbirinden çok farkli görünmüyor. Raptiye'nin bir haberini mahreç belirtmeden kullanan Haberturk'un yöneticisi Ufuk Güldemir, Raptiye.com sayfalarinda "arkadaslarinin notlarini çalip kitap yazan hirsiz gazeteci", "genç kiz igfal eden sapik" gibi sifatlarla aniliyor. Bunun üzerine harekete geçen Ufuk Güldemir, Raptiye sitesine sansür uygulatiyor. Tartisma büyüyor ve diger sitelere bulasiyor, alinti yapiliyor ve aslinda bizi hiç ilgilendirmeyen, iki site arasindaki bel asagisi tartisma ister istemez kamuoyuna yansiyor. Söylentiyi büyük hizla yayilan bir bulasici hastaliga benzetenler haksiz da sayilmazlar. Asli astari olmayan, belgelenmemis bir takim bilgilerin birilerini vurmak ya da övmek adina kullanilmasi kökü çok eskilere dayanan bir savas taktigi. Ancak, habercilik yaptigini iddia eden ve sadece bu nedenle yaptiklari ise saygi duyulmasini bekleyenlerin bu "histerik dedikodu imalatina" dahil olmalari da kabul edilemez bir durum. Çünkü söylenti, dogasi geregi süphe ile yaklasilmasi gereken bir sey ve söylentilerle dedikodularin haberci medyada gerçekmis gibi sunulmaya baslanmasi, sonu delilikle bitecek bir karmasaya yol açabilir. Gazetecilik okullarinda ögrencilere defalarca ögretilen sey dedikodu ve söylentilerin haber olamayacagidir. Dedikodu ve söylentiler, konusma yetkisi olan bir kaynak tarafindan dogrulanmadikça yazilamaz; çünkü çagdas gazetecilikte "böyle söyleniyor"un karsiligi "söylenmemis" olandir Peki ama güvenilir haber sitesi ile güvenilir olmayani nasil birbirinden ayiracagiz? Yeni medyalar ve bilgisayar destekli gazetecilik uzmani Nora Paul'un bu konuda da söyleyecekleri var: Bir on-line haber sitesine ilk kez giriyorsaniz öncelikle "Biz Kimiz?" bölümünü arayin. Sitenin sahibini ve çalisanlarini tanitan, ayni zamanda da misyonunu tarif eden bu künyeyi bulamiyorsaniz bilin ki o sitede yazilanlara kimden geldigi belli olmayan bir e-mail kadar güvenebilirsiniz. Haberlerini okumakta oldugunuz sitede imla kurallarina uyulup uymadigina bakin. Içinde çok sayida imla yanlisi barindiran bir kitap gördügünüzde o kitabin iyi bir editoryal süzgeçten geçmedigini düsünürsünüz; ayni sey Internet ortami için de geçerlidir. On-line haber sitesinde yer alan haberlerde kaynak belirtilip belirtilmedigine bakin. Sitede yer alan haberler o konuda konusmaya yetkili kisiler tarafindan mi dogrulanmis kontrol edin. Haberlerde kaynak belirtilmiyorsa, o site çesitli bültenlerin asildigi bir okul panosundan farkli bir sey degildir. Siteyi yönetenlerin daha önce yayincilik ve habercilik isinde çalisip çalismadiklarini ögrenin. Internet gazeteciliginin en büyük handikaplarindan biri, daha önce habercilik yapmamis genç yatirimcilarin bu alana girmesi, dolayisiyla daha iyiyi bulmak gibi bir gayretlerinin olmamasi. Takip ettiginiz sitedeki bilgilerin taze bilgi mi yoksa üç ay öncesinin bayat bilgileri mi olduguna dikkat edin. Eger eski, güncellenmemis bilgilere rastlarsaniz kuskulanin. Çünkü sik araliklarla ve düzenli olarak güncellenmeyen siteler, editoryal bir bosluktan mustariptir ve dolayisiyla yazdiklari haberlere güvenilmez. Sitedeki haberler kadar sitede yer alan reklamlara da bakin. Reklam ve haber dengesi reklam lehine agir basiyorsa, bu sitenin kurulus amacindan kuskulanin. Bu bağlamda bir internet sitesinde yeniden yazılmış (rewritten) web sayfalarının 8 sayfadan oluşması, her sayfada ortalama 346 sözcük bulunması, sitedeki toplam sözcük sayısının 2425 olması önerilmektedir. Bu da her sayfasında 2232 sözcük bulunan orijinal metnin web sayfasına dönüşmesinde ortalama 346 sözcüğe kadar kısaltılmasını gerektirmektedir. Diğer bir deyişle, özgün bir metnin web ortamına aktarımında % 54 oranında bir kısaltma yapmayı ortaya çıkarmaktadır. Bu, web kullanıcılarının % 79’unun bir web sayfasındaki yazıyı kelime-kelime okumak yerine göz gezdirmesinden kaynaklanmaktadır. İnternet kullanıcıları web sayfalarını, basılı bir sayfadaki yazıdan % 25 daha yavaş okudukları ve bu nedenle de web sayfalarında okuma sorunu olduğunu ortaya çıkarmaktadır. Buna bağlı olarak web sayfalarındaki içeriğin, orijinalinden % 50 daha kısa olmasını gerektirmektedir. Web sayfalarındaki metinler, özellikle iki ya da üç sütuna da (tablo açılarak) ayrılabilmektedir. Ancak sütunlu metin, okumada, bir sütunu okuyup ekranı kaydırarak diğer sütunu okumak gibi bir zorluğu beraberinde getirmekte, bu ise okuyucuyu okumadan uzaklaştirmaktadir. Bu nedenle sanal gazete sayfalarinda, haberler birbiri peşisira akmakta (sinirli sayida haber [3-5] olmasi koşuluyla); böylelikle okur bir haberi okuyup diger habere ekranı kaydırarak kolaylıkla geçebilmektedir. Bu sayfalardaki fotoğraflar haberin hemen yanında ya da habere gömülmüş olarak bulunmakta, böylece sayfada bir denge oluşturulabilmektedir." 3.5.2.İnternette Haberin Veriliş Şekilleri İnternet ortamında haber sunumunun görsel ve yazılı basınla karşılaştırıldığında anlık haber sunma, haberi yazının yanında fotoğrafla, hareketli video görüntüyle ve sesle verebilmesi, bir haberin detaylarına ilişkin başka kaynaklara kolayca yönlendirilebilmesi, konuyla ilgili başka sitelerde kolayca arama yapabilmesi, haberdeki kişiyle ya da haberi yazan veya yayımlayan kişi/kurumla e-posta yoluyla kolayca iletişim kurabilmesi, bir haberle ilgili bildiği detayları farklı coğrafyalardaki başka insanlarla kolayca paylaşabilmesi gibiçeşitli avantajları vardır.(31) Bu avantajların yanında internet ortamındaki haber sunumunun olumsuz sayılabilecek özelikleri de bulunmaktadır. Örneğin; hareketli haber görüntülerine ulaşmak televizyonda olduğu gibi çabuk ve nicel anlamda sınırsız olamamaktadır. Benzer şekilde kullanıcı, haber fotoğraflarını yazılı basında olduğu şekilde çok sayıda ve boyutlarda bulamamaktadır. Özellikle fotoğraf, video dosyalarına kolayca erişilebilmesine karşın bu dosyaların indirilmesinde, altyapı yetersizliklerinden kaynaklanan sorunlar yaşanmaktadır. İnternette, haberlerin güncellenmesi sıklığına bağlı olarak, ertesi günün gazetelerini beklemek gibi bir zorunluluk geçerli değildir. Kullanıcı ayrıca, haberi istediği dilde ve istediği zamanda internet ortamında bulabilmekte bu da televizyona ve yazılı basına karşı internete önemli bir avantaj sağlamaktadır. Haber sözkonusu olduğunda, internetin yapısı gereği, kullanıcı erişmek istediği haberleri seçme özgürlüğü gibi önemli bir avantaja sahip olmaktadır. Okumak istediği haberin başlığına tıklamak kullanıcı için yeterlidir. Ancak haber sunumunda internetin önemi aynı zamanda bilginin dolaşımına getirdiği yeni olanaklardan kaynaklanmaktadır. Bireyler genellikle geleneksel tekniklerle basılan belli bir gazetenin okuyucusudur; fakat çeşitli nedenlerle satin alinmayan ya da alinamayan gazetelerin ya da dergilerin web sitesine göz atabilmek gibi bir kolaylık, bilginin dolaşımına internetin yaptığı katkıya bir örnektir. Haberin tanımı ve işlevi kitle iletişim araçlarının tümünde aynı özellikleri gösterir. Haber kitle iletişim aracının özelliğinden bağımsız bir kavramdır. Farklı biçimlerde formatlanması ve farklı iletişim araçları yoluyla iletilmesi haberin sahip olması gereken standartları değiştirmez. Bu standartlar uluslararası çerçevede kabul görmüş normlardır. Bu standartlardan bazılarını haberin doğru olması, yansız olması (haberle ilgili karşıt görüşlere de yer verilmesi) geniş kitleleri ilgilendirmesi olarak verebiliriz. Habere, internet ortamında farklı kanallardan ulaşmak olasıdır. Bu kanalların en yaygın kullanılma biçimi ise yazılı ve görsel basın kuruluşları tarafından oluşturulan siteler ile haber portalı olarak adlandırılan merkezlerdir. Gazeteler, televizyonlar, radyolar ve haber ajansları, aynı zamanda oluşturdukları web siteleri aracılığıyla haber iletimi işlevine yeni bir boyut eklemişlerdir. Özellikle yazılı basın kuruluşlarının sitelerindeki haber gündemi bazı farklılıklarla gazetelerdekinin aynısıdır. Fark, internet ortamının getirdiği tasarım yöntemlerinde ortaya çıkmaktadır. İnternet okuru, bir web sayfasında 3-4 tıkla, eşdeyişle 3-4 defa ekran kaydırmayla, birinci derecedeki manşet haberinden ikinci ve üçüncü değerdeki habere ulaşabilmelidir. Bunun yanında, internet kullanıcıları benzer olarak, en fazla 3-4 tıkla sitedeki en son noktaya ulaşmayi istemektedir. Örnegin bir gazetenin web sitesine giren internet kullanicsi öncelikle gazetenin ana sayfasina ulaşmakta; buradaki baglantilarla 'haber', 'ekonomi', 'spor' gibi bölümlere ulaşabilmekte, ikinci tiklamayla ulaştigi yerdeki haberlerin başlik ve spotlarini okuyup ilgi duydugu haberin detayini okumak için üçüncü tiklamayla o haberin oldugu sayfaya ulaşabilmelidir. Web sitesindeki sayfalar arasinda ve bir sayfa içinde 3-4'ten fazla tiklama, internet kullanicisini sikmakta ve siteden ayrilarak başka sitelere geçmesine neden olmaktadır. Bu nedenle gazete web site ve sayfalarının da 3-4 tıklamayla en son sayfaya ulaşılacak şekilde planlanması yararlı olacaktır. Kaynak : Dokuzuncukuvvetmedya.com Sigorta Haber – www.sigorta.net.tr Sektörün 1 Tık Ötesinde. Kaynak:Sigortahaber.com.tr
