Bugün 'Erişebilirlik İçin Mücadele Günü'dür

Bugün günlerden 7 Temmuz… Türkiye’de yaşayan %12.29 oranındaki engelliler için 7 Temmuz’un önemi çok büyüktür.

Engelliler olarak yaşamış olduğumuz ana sorunlar arasında yer alan erişilebilirlik ve ulaşılabilirlik başta olmak üzere birçok konuyla ilgili sorunlarımızın çözümü amacıyla 2005 yılında 5378 sayılı Engelliler Kanunu çıkarılmıştı.

5378 sayılı Engelliler Kanunu ile yasa koyucular erişilebilirlik ve ulaşılabilirlikle ilgili düzenleme yapmakla ilgili kurum ve kuruluşlara gerekli düzenlemeleri gerçekleştirmeleri amacıyla birde 7 yıllık bir süre koymuştu.

5378 sayılı Engelliler Kanunu ile konulan süre 7 Temmuz 2012 tarihinde dolacaktı. Ancak konulan 7 yıllık sürenin dolmasına birkaç ay kala kamu ile yerel idareciler tarafından en ufak bir çalışma yapılmadığı ve bir arpa boyu yol alınmadığı görülünce kanun değişikliği yapılarak bu süre 1 yıl direkt 2 yılda dolaylı olarak uzatılarak 10 yıla çıkardılar.

7 Temmuz 2012’de engellilerin tepki göstermesine ve protesto etmesine rağmen konulan 7 yıllık süre öteleme ile 10 yıla çıkarılmıştı. Kanun değişikliği ile 3 yıl kadar ötelenerek uzatılan sürede yasama ve yürütme organlarındaki sözde idareciler için kaşla göz arasında vurdumduymazlıkla, hiçe saymazlıkla, adam sendecilikle gelip geçerken engelliler içinse sorunlar arasında yaşam mücadelesiyle boğuşurken bitmek bilmeyen günler şeklinde geldi geçti.

Kanun değişikliği ile öteleme yapılarak 10 yıla kadar uzatılan süre yetmezmiş gibi birde 20.07.2013 tarihinde çıkarılan Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Yönetmeliği ile oluşturulan komisyonlar tarafından yapılan denetimler sonrasında ek süreler verilmeye başlanmıştı.

10 yıllık süre 7 Temmuz 2015’de dolmuş ve o günden itibaren de Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Yönetmeliği ile süreler uzatıla uzatıla bugüne kadar gelebilmiştik.

İşte bugün engelliler için çıkarılan 5378 sayılı Engelliler Kanununun çıkarıldığı gün olması nedeniyle önemi büyüktür. Siyasiler ve idareciler tarafından da yasanın çıktığı günün miladi olarak lanse edildiği gün olan 7 Temmuz 2005 tarihinin 12’nci yılının dolduğu gün.

2005 yılından beri 144 ay, 624 hafta ve 4380 gün yani 12 yıl gelip geçti. O gün dünyaya gözlerini açan bir bebek bugün 12 yaşında genç bir çocuk oldu. Her geçen gün çocuk büyürken bizlerin sorunları da yasadan sonra azalması gerekirken yerinde saymaya devam etti.

İşin ilginç yanı 2005 yılında çıkarılan 5378 sayılı Engelliler Kanunu dışında 2010 yılında Anayasamızın eşitlikle ilgili 10.maddesinde yapılan değişiklikle engellilere pozitif ayrımcılık yapılması da eklenmişti. Buna rağmen düzenlemelerin yapılması anlamında en ufak değişen bir şey olmadı.

Anayasa ile pozitif ayrımcılık getirilse de, çıkarılan kanun ve yönetmelikle düzenlemeler yapılacak denilse de aradan bu kadar uzun bir zaman geçmesine rağmen erişilebilirlik ve ulaşılabilirlikle ilgili ne yazık ki bir arpa boyu yol alınmadığını, alınamadığını gördük. Sözde idareciler ile siyasilerin zihinlerindeki engeller kalkmadığı sürece öyle kolay kolay da alınacağını düşünmüyorum.

Sorumsuz ve vurdumduymaz olan bu idareciler yasa maddelerini uygulamamak amacıyla öteleye dursunlar bakalım nereye kadar öteleyecekler.

Bu arada bugünün bizler için öneminin büyük olmasının diğer bir nedeni ise “Erişebilirlik İçin Mücadele Günü” olarak kabul edilmesidir. 7 Temmuz’u “Erişebilirlik İçin Mücadele Günü” olarak kabul edenlerin arasında Engelli Hakları Forumu, Şişli İşitme Ve Konuşma Engelliler Derneği, Engelsiz Pedal Derneği, Türkiye Sakatlar Derneği (Genel Merkez ve Tüm Şubeler), Toplumsal Haklar ve Araştırmalar Derneği, Aktif Görme Engelliler Derneği, İstanbul Engelliler Derneği, Engelliler Destek Eğitim Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği, Türkiye Engelsiz Yaşam ve Sosyal Hizmet Vakfı (TEYVAK), Ordu Engelliler Platformu, Engelli Kadın Derneği, Don Kişot Bisiklet Kollektifi, Sivil Memurlar Sendikası (SİMESEN), Sağlık Hizmetleri Sendikası (SAHİMSEN), Genç Düşünce Enstitüsü, Kuzey Ormanları Savunması (KOS), Engelli İnsan Hakları Derneği ile birçok engelli vatandaş bulunmaktadır.

7 Temmuz’un “Erişebilirlik İçin Mücadele Günü” olarak kabul edilişinin amacı ise ülke genelinde yaşanan erişim ve ulaşım sorunlarına dikkat çekmek, halkı aydınlatarak kamuoyu oluşturmak ve çözüm doğrultusunda zorlayıcı bir etki yaratmaktır. Bunu başarabilmek amacıyla da bugün (7 Temmuz Cuma günü) şartlar ne olursa olsun ve ülkenin her neresinde olursak olalım, engellenen bireyler olarak sokağa çıkacak ve hayata karışacağız. Karşılaştığımız engelleri fotoğraf ve video olarak tek tek görüntüleyerek sosyal medya ağlarında #erişiyorsameşitim hashtag’iyle paylaşacağız. #erişiyorsameşitim hashtag’iyle paylaşmış olduğumuz video ve fotoğraflarla insanlar nasıl engellenmiş olduğumuzu görmüş olacaktır.

Sözün özü olarak, bizler için önemi büyük olan bugün hakkında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Dr. Fatma Betül Sayan’a sormak istiyorum… 5378 sayılı Engelliler Kanununun çıkmasının üzerinden aradan geçen 12 yıl süre zarfında;

Türkiye genelinde her yıl bir ilimiz standartlara uygun hale getirilmiş olsa şu ana kadar 12 ilimiz erişilebilirlik ve ulaşılabilirlik anlamında engellilerin kullanımına uygun hale gelmiş olmalı. Sizce kaç ilimiz tam anlamıyla standartlara uygun erişilebilir ve ulaşılabilir oldu?  Aradan geçen bu 12 yılda engellilerin yaşamış olduğu sorunlardan yaya kaldırımları, tuvaletler, kapalı ve açık alanlar, resmi ve özel kamuya açık binalar, ibadethaneler, sosyal tesisler, otobüs durakları, sinema ve tiyatro salonları vb gibi hangileri tam anlamıyla tarihe karışarak erişilebilir ve ulaşılabilir olarak çözüme kavuşturuldu? Örnek vermek gerekiyorsa tüm illerimizin genelinde de yaya kaldırımları erişilebilir hale getirildi diyebilir miyiz, eğitim kurumlarımız ya da ibadethanelerimiz erişilebilir oldu diyebilir miyiz? Bu soruları elbette uzatmak mümkündür. Ancak ben sadece bu iki soruma yanıt vermenizi bekliyorum.